بررسی آزمایشگاهی تخریب خاکدانه ها و فرسایش پاشمانی در شرایط مختلف شدت و مدت بارندگی در خاک های منتخب حوضه دشتگل مسجدسلیمان

نویسندگان

چکیده مقاله:

چکیده سابقه و هدف: فرسایش خاک و اثرات مرتبط با آن یکی از مشکلات بزرگ زیست محیطی می‌باشد، که اثرات مخرب آن هم در درون منطقه و هم در بیرون منطقه قابل اغماض نیست. شناخت عوامل و فرآیندهای موثر بر فرسایش خاک در یک منطقه در ارائه راهکاری برای حفاظت خاک و محیط زیست سالم ضروری می‌باشد. تخریب خاکدانه یکی از فرآیندهای مهم در فرسایش پاشمانی می‌باشد که باعث جداسازی ذرات خاک و انتقال راحت‌تر این ذرات می‌شود(24). هدف از انجام این پژوهش یافتن ارتباط بین تخریب خاکدانه‌ها و فرسایش پاشمانی در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از دستگاه پاشمانی چند متغیره بوده است. مواد و روشها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار عامل و در سه تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل مدّت زمان بارندگی در چهار سطح 5، 10، 15 و 20 دقیقه، شدت بارش در دو سطح 5/1و 2 میلی‌متر بر دقیقه، شیب در دو سطح 5 و 15 درصد و کاربری در دو سطح جنگل و کشاورزی(دیم) بود. بدین منظور نمونه‌های خاک را از افق سطحی(A) در دو کاربری حوضه دشتگل از زیر حوضه‌های سد شهید عباسپور مسجدسلیمان جمع‌آوری شد. نرخ فرسایش پاشمانی نمونه‌ها با استفاده از دستگاه پاشمانی چندمتغیره در دو شیب(5 و 15 درصد) و شدت بارندگی‌های 5/1 و 2 میلی‌متر بر دقیقه اندازه‌گیری شد. همچنین میزان تخریب خاکدانه‌ها با مقایسه میزان میانگین وزنی-قطرخاکدانه‌ها (MWD) قبل و بعد از اعمال تیمار‌ها و میزان پاشمان با جمع‌آوری ذرات پاشمان شده اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: تجزیه و تحلیل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بیانگر این است که تقریبا بیش از 50 درصد ذرات در هر دو کاربری را ذرات سیلت تشکیل می‌دهد، که نشان‌دهنده این است خاک هر دو کاربری مستعد فرسایش می‌باشد. نتایج نشان داد با افزایش مدّت زمان بارش، میزان پاشمان و تخریب خاکدانه‌ها بطور معنی‌داری افزایش یافت (01/0pنتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که مدّت زمان و شدّت بارندگی از پارامتر‌های مهم باران در وقوع فرآیند تخریب خاکدانه‌ها و فرسایش پاشمانی می‌باشد. در زمان‌های ابتدایی بارندگی میزان پاشمان و تخریب خاکدانه‌ها تقریباً کم بود و حداکثر میزان پاشمان و تخریب خاکدانه‌ها در بازه 15-10 دقیقه پس از بارندگی بوده است و پس از آن، پاشمان و تخریب خاکدانه‌ها تقریباً روند ثابتی داشت.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر رگبارهای متوالی بر مولفه‌های فرسایش پاشمانی طی دو شدت مختلف بارندگی در شرایط آزمایشگاهی

واضح است که هیچ فرسایشی اتفاق نمی‏افتد مگر اینکه ابتدا جدایش توسط قطرات باران یا رواناب رخ دهد. فرسایش ناشی از اثر قطرات باران (RIIE) در نتیجۀ انرژی قطرات باران اتفاق می‏افتد. بدین‌منظور مجموعه‏ای از آزمایش‏ها برای بررسی اثر رگبارهای متوالی بر مؤلفه‏های RIIE (مانند پاشمان بالادست، پاشمان پایین‏دست، پاشمان خالص، پاشمان کل و نسبت پاشمان بالادست/پایین‏دست) برنامه‏ریزی شد. آزمایش‏ها تحت شدت‏های بار...

متن کامل

مطالعه آزمایشگاهی اثر شوری و قلیائیت، شیب و شدت بارش بر نرخ فرسایش پاشمانی خاک در خاک‌های منتخب استان خوزستان

Salt with various kinds and contents is one of the most important factors affecting soil splash erosion rate. The aim of the present study was to evaluate various salinity and alkalinity levels on splash erosion rate and its components (upslope, down slope and total splash) in different slopes. A factorial experiment with three factors was conducted in a completely randomized design with three ...

متن کامل

تأثیر پوشش سنگریزه سطحی و شیب بر شدت فرسایش پاشمانی و بین‌شیاری در دو خاک مختلف

با توجه به ضعف پوشش گیاهی در مناطق خشک و نیمه­‌خشک، پوشش سنگریزه سطحی از اهمیت ویژه­‌ای در مهار فرسایش خاک برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر پوشش سنگریزه­ سطحی و شیب بر شدت فرسایش پاشمانی و بین­شیاری در دو نمونه خاک مختلف انجام شد. به این منظور، بر روی دو خاک ماسه­‌ای و زراعی با توزیع اندازه ذرات متفاوت، در چهار شیب 0.5، دو، پنج و 10 درصد و پنج سطح سنگریزه سطحی شامل صفر، پنج، 10، 20 و...

متن کامل

تغییر میزان نرخ پاشمان در شدت ها و مدت های مختلف بارندگی در خاک های مارنی

فرسایش پاشمانی نخستین مرحله در فرآیند فرسایش شناخته شده که نتیجه­ی بمباران سطح خاک بوسیله­ی قطره­های باران است. جدا شدن ذرات خاک توسط قطره­های باران و انتقال ذرات جدا شده توسط رواناب، دو فرآیند پایه­ای فرسایش خاک می­باشند. در این پژوهش به بررسی تاثیر مقادیر گوناگون شدت بارش بر روی مقدار فرسایش پاشمانی در سه مدت زمان بارندگی 10 ، 20 و 30 دقیقه با استفاده از باران ساز مدل fel3 در آزمایشگاه بر روی...

متن کامل

تاثیر اندوده سطحی بر فرسایش بین شیاری در شیب و شدت بارندگی مختلف در شرایط آزمایشگاهی

پیامدفرسایش بین­شیاری در هدر رفت خاک و عناصر غذایی به خصوص در اراضی کشاورزی بسیار قابل توجه است. از این­رو شناخت دقیق عوامل مؤثر بر آن ضروری است. یکی از این عوامل اندوده سطحی است که بیش­تر در نواحی خشک و نیمه­خشک رایج است.تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر اندوده سطحی بر فرسایش پذیری بین شیاری (ki) صورت گرفت. به این منظور دو خاک لومی شنی (s1) و لومی رسی (s2) از منطقه ایلخچی و یک خاک رسی (s3 ) از منط...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 22  شماره 2

صفحات  175- 189

تاریخ انتشار 2015-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023